Ekonomist Joseph Schumpeter'in ekonomi dünyasına kazandırdığı bir kavram olan yaratıcı yıkım, yeni nesil lokma tatlıcısı furyasını da açıklıyor.
aslında hemen hemen tüm sektörlerde gördüğümüz ancak fast-food sektöründe daha hızlı yaşanan bir furya veya döngüdür yeni nesil lokmacılar. sebebini yıllar önce iktisadi düşünceler tarihine büyük katkılar yapmış joseph schumpeter, "yaratıcı yıkım" kavramı ile açıklar.
schumpeter'in teorisini iktisat jargonuna hakim olmayanlar için basitçe açıklayayım
schumpeter'e göre iktisadi büyümenin temelinde inovasyon ve girişimcilik yatar. girişimci, aşağıdaki süreçlerden herhangi biriyle inovasyonu başlatır:
- yeni bir malın ya da malın daha iyi bir kalitesinin tanıtımı.
- yeni bir piyasanın açılması.
- yeni üretim metodunun tanıtımı.
- hammadde ya da yarı işlenmiş mal temini için yeni bir kaynağın bulunması.
- herhangi bir sektörde yeni bir organizasyonun yürütülmesi.
getirilen yenilikler, piyasada var olan yerleşik firmaların önceden var olan avantajlarının kaybolmasına sebep olur. bir yeniliğin başka piyasa ya da piyasaları ikame etmesi nedeniyle yok etmesi ya da önemli ölçüde daraltmasına ve bu arada yeni piyasanın büyüyüp farklı firmaları bünyesine çekmesine “yaratıcı yıkım” denilmektedir. bir sektör yok olurken diğeri doğup, gelişmektedir böylece.
schumpeter'in teorisinin önemli kısımlarından birisi de şu
girişimci firma ar-ge döneminde kar edemez. icadın ticari olarak uygulanabildiği zaman ise yenilikçi firma uzunca bir süre boyunca tekel karı elde eder ve piyasa lideri olur çünkü ürünün tek sağlayıcısı odur. zamanla ürün taklit edilerek veya patent satın almayla yaygınlaşır ve firma karı düşer.
bu lokma işi de böyledir işte. sektörde birisi icat etmiştir bu lokmayı ve ilk zamanlar kimse bu işi yapmadığı için tonla para kazanır. bu furya tutunca eski tatlıcılar -örneğin waffle'cılar- demode olur ve onların yıldızı söner. bu arada lokma işinin tuttuğunu gören diğer girişimciler de hemen bu işe atlarlar. ancak zamanla bu ürünün piyasası da tam rekabet piyasasına dönüşür ve artık ürünü herkes sattığı için karlılık düşer.
döngü böyle devam eder gider. yarın bakmışsın çikolatalı muz satılıyor her yerde, lokmayı hatırlayan yok...
aslında hemen hemen tüm sektörlerde gördüğümüz ancak fast-food sektöründe daha hızlı yaşanan bir furya veya döngüdür yeni nesil lokmacılar. sebebini yıllar önce iktisadi düşünceler tarihine büyük katkılar yapmış joseph schumpeter, "yaratıcı yıkım" kavramı ile açıklar.
schumpeter'in teorisini iktisat jargonuna hakim olmayanlar için basitçe açıklayayım
schumpeter'e göre iktisadi büyümenin temelinde inovasyon ve girişimcilik yatar. girişimci, aşağıdaki süreçlerden herhangi biriyle inovasyonu başlatır:
- yeni bir malın ya da malın daha iyi bir kalitesinin tanıtımı.
- yeni bir piyasanın açılması.
- yeni üretim metodunun tanıtımı.
- hammadde ya da yarı işlenmiş mal temini için yeni bir kaynağın bulunması.
- herhangi bir sektörde yeni bir organizasyonun yürütülmesi.
getirilen yenilikler, piyasada var olan yerleşik firmaların önceden var olan avantajlarının kaybolmasına sebep olur. bir yeniliğin başka piyasa ya da piyasaları ikame etmesi nedeniyle yok etmesi ya da önemli ölçüde daraltmasına ve bu arada yeni piyasanın büyüyüp farklı firmaları bünyesine çekmesine “yaratıcı yıkım” denilmektedir. bir sektör yok olurken diğeri doğup, gelişmektedir böylece.
schumpeter'in teorisinin önemli kısımlarından birisi de şu
girişimci firma ar-ge döneminde kar edemez. icadın ticari olarak uygulanabildiği zaman ise yenilikçi firma uzunca bir süre boyunca tekel karı elde eder ve piyasa lideri olur çünkü ürünün tek sağlayıcısı odur. zamanla ürün taklit edilerek veya patent satın almayla yaygınlaşır ve firma karı düşer.
bu lokma işi de böyledir işte. sektörde birisi icat etmiştir bu lokmayı ve ilk zamanlar kimse bu işi yapmadığı için tonla para kazanır. bu furya tutunca eski tatlıcılar -örneğin waffle'cılar- demode olur ve onların yıldızı söner. bu arada lokma işinin tuttuğunu gören diğer girişimciler de hemen bu işe atlarlar. ancak zamanla bu ürünün piyasası da tam rekabet piyasasına dönüşür ve artık ürünü herkes sattığı için karlılık düşer.
döngü böyle devam eder gider. yarın bakmışsın çikolatalı muz satılıyor her yerde, lokmayı hatırlayan yok...