Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz.. Tarayıcınızı güncellemeli veya alternatif bir tarayıcı kullanmalısınız.
Her sektör gibi domain dünyasında da sıkça kullandığımız veya çokça karşımıza çıkan özelterimler vardır. Bu terimlerin anlamını iyi bir şekilde kavramamız domain ile ilgili işlerimizin sağlıklı yürümesi açısından çok önemlidir.
Aşağıda domain dünyasında en çok kullanılan 20 terimi listeledim ve bu terimlerin Türkçe karşılıkları ile kısa da olsa açıklamalarını belirtmeye çalıştım. İtiraf etmeliyim ki; her zaman kullandığımız bu terimlerin Türkçe karşılıklarını doğru ifade edebilmek benim için çok kolay olmadı (açık konuşmak gerekirse bazı ifadeleri aynen aslı gibi kullanmayı tercih ediyorum). Aşağıdaki domain terimlerinden bazıları kendine özel ayrı bir yazı yazmamı gerektirecek kadar önemli ve geniş kapsamlılar; inşallah en kısa zamanda her biri için ayrı bir yazı yazacağım. İşte domain dünyası ile ilgili bilmeniz gereken 20 terim ve açıklamaları:
domain name:
Türkçe’ye alan adı olarak çevrilen domain name (ben domain ifadesini kullanıyorum), bir web sitesinin internetteki adı ve adresidir. Eğer domainler olmasaydı, web sitelerine sadece IP adresleri ile ulaşabilirdik ki bu da, normal hayatımızda adreslerin olmaması ve sadece coğrafi koordinatlara göre hareket etmemize benzerdi ki bu hiç iyi olmazdı =)
domain registration:
Domain kayıt işlemi. Bazen domain satın alma olarak da nitelendirilse de aslında satın alma ifadesini domainin sahibinden veya aracılardan satın alma olarak kullanıyoruz. Registration ise kayıtlı olmayan (boştaki) bir domaini bir domain firması aracılığıyla kayıt etmek anlamında kullanılıyor.
domain registries:
Her bir domain uzantısını yöneten firma ya da kişileri belirtmek için kullanılan ifade. Örnek olarak .com ve .net uzantılarının yönetimi VeriSign’da (ayrıntılı liste için).
domain registrars:
Domain registries’ler ile anlaşmaları olan aracı domain kayıt firmaları. Herhangi bir domaini kayıt etmek için bu firmalardan biri ile çalışırız (Moniker, IHS Telekom gibi).
registration fee (reg fee):
Domain kayıt ücreti anlamına gelen bu ifade genellikle domain değerlemesi (appraisals) yapılırken domainin herhangi bir değeri olmadığını belirtmek için kullanılır (yani ederi sadece kayıt ücreti denmek istenir). Ayrıca bu ifade kullanılırken en çok yapılan hata reg fee yerine reg free denilmesidir.
domain transfer:
Domain transferi, bir domainin kayıtlı olduğu firmadan başka bir registrar firmaya aktarılması demektir. Registrar firmalar yukarıda da bahsettiğim gibi aracı firmalardır; bu yüzden sahip olduğumuz domaini istediğimiz firmada tutma hakkı bize aittir. Örnek olarak domainom.com domaini şuan moniker.com firmasında bulunmaktadır ve bu domaini istediğim zaman (transferin yasak olduğu süreçler hariç) başka bir firmaya taşıyabilirim.
Domaini bir firmadan başka bir registrar firmaya taşımak için gerekli olan güvenlik kodudur. Her bir domain için özel olan bu kod olmadan domain transferi gerçekleşemez.
whois:
Bir domainin kime ait olduğunu gösteren sorgulamaya whois sorgulaması denir. Örnek bir whois sorgusu şöyledir: Domain Name: domainom.com
Registrar: MONIKER ONLINE SERVICES, INC.
Status: clientDeleteProhibited, clientTransferProhibited
Expiration Date: 2011-10-28
Creation Date: 2006-10-28
Last Update Date: 2011-07-01
Name Servers: ns1.93d.net, ns2.93d.net
Administrative Contact: domainOMWhois sorgusunda domain adı, kayıt firması (registrar), domain durumu (status), kayıt tarihi (creation date), bitiş tarihi (expiration date), name server bilgileri, yönetici-teknik sorumlu-muhasebe sorumlusu iletişim bilgileri yer alır.
whois privacy protect:
Bazı zamanlar domaine ait iletişim bilgilerinin başkaları tarafından görülmesi istenmez. Domainin kayıtlı bulunduğu firmada bu özellik mevcut ise aktif edilir ve böylelikle domaine whois sorgusu yapıldığında domain sahibinin gerçek iletişim bilgileri görünmez. Örnek bir whois sorgusunda aşağıdakine benzer bir sonuç alınır: Domain Admin (contact[at]privacyprotect.org)
Visit Privacyprotect.org
domain status:
Domain durum kodlarını belirtmek için kullanılan bu ifade domainin o an hangi durumda olduğunu gösterir (beklemede, kilitli, süresi dolmuş gibi).
Ülkelere özel tahsis edilen üst seviye domain uzantılarıdır. Türkiye için .TR, Almanya için .DE gibi (tüm ccTLD’leri incelemek için.)
idn:
Internationalized Domain Name yani ulusallaştırılmış alan adı demek olan IDN’ler, her dilin kendi harfleri ile oluşturulabilen domainlere verilen isimdir. Normal şartlarda, bir domainde sadece İngilizce’deki A-Z arasındaki 26 harf ve 0-9 arasındaki rakamlar ile tire (-) işareti kullanılabilirken, IDN’de Türkçe karakter içeren alanadı.com domaini kaydedilebilir. Kayıt edilen domainler ASCII karakter kodlamasına göre çevrimi yapıldıktan sonra kaydedilmektedir. Örnek olarak alanadı’nın ASCII’ye çevrimi xn--alanad-u9a’dir.
domain appraisals:
Türkçe’ye alan adı değerleme olarak çevrilebilecek olan domain appraisals(ben değerleme yerine appraisals’ı tercih ediyorum), bir domainin; sadece isim olarak değerinin hesaplanmasıdır. Bu hesaplama yapılırken göz önünde bulundurulan bir çok kıstas vardır: domainin kaç karakter içerdiği, domainin uzantısı, anlamı gibi.
domain extensions:
Domain uzantıları. Bir domainde noktadan sonra gelen kısım. Örnek olarak domainom.com’da uzantı .com‘dur; google.com.tr’de ise uzantı .com.tr‘dir.
domain backorder:
Daha önce kayıtlı olan ancak süresi biten ve uzatılmayan domainlere sahip olabilmek için önceden sipariş verme işlemine backorder denir. Backorder hizmeti veren firmalar iki şekilde çalışır: 1. süresi biten ve düşen domaini düştüğü gibi otomatik botlar yardımıyla kayıt etmek (pending-delete backorder). 2. süresi biten domainleri, düşme sürecine girmeden anlaşmalı olduğu registrar firmalardan almak ve bunları satmak (pre-release)
domain parking:
Kullanılmayan bir domainin, parking hizmeti veren sitelere yönlendirilmesi suretiyle yapılan işlemdir. Domain parking’de, yönlendirme işleminden sonra o domaine ait sayfada parking sitesinin anlaşmalı olduğu reklamlar çıkar ve domain sahibi bu reklamlardan belli oranda kazanç elde eder.
typo domain:
Bir kelime veya kelime grubunun yanlış yazılmasıyla elde edilmiş domainlerdir. Örnek olarak domainom.com için domainmo.com, domaiom.com gibi typo’lar üretilebilir. Typo domainler, asıl domainlerin trafiklerinden fayda sağlamak için kullanılır.
icann:
İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu (ICANN) uluslararası düzeyde organize olmuş, İnternet Protokolü (IP) adresi alanı tahsisi, protokol tanıtıcı ataması, genel (gTLD) ve ülke kodu (ccTLD) üst düzey domain sistemi yönetimi ve kök sunucu sistemi yönetimi işlevlerinden sorumlu kâr amacı gütmeyen bir kurumdur (kaynak).
wipo:
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü olarak Türkçeleştirilen WIPO (World Intellectual Property Organization), marka tescili, patentler ve endüstriyel tasarımlar, sanat eserleri ve telif hakkı yasalarını kapsayan, tüm dünyada 184 ülkenin tanıdığı bir kurumdur. Domain uyuşmazlıkları ile ilgili davalar da WIPO tarafından yürütülmektedir.
